Brandveilig bouwen met hout

Je kunt op verschillende manieren aantonen dat een houten gebouw een bepaalde brandwerendheid heeft. Bijvoorbeeld met testrapporten van de hele constructie, testrapporten van afzonderlijke onderdelen of de NEN EN 1995-1-1 (Eurocode 5).

Helaas is de Eurocode op dit moment nog niet goed geschikt om de brandwerendheid van CLT te berekenen.
De norm gaat namelijk uit van een lineaire inbrandsnelheid van hout, terwijl dit bij CLT niet zo hoeft te zijn. Bij brand kan CLT gaan delamineren, waardoor na verloop van tijd de lijm loslaat en een laag van het hout wegvalt. Hierdoor wordt er weer ‘vers’ hout blootgesteld aan de brand en is er op dat moment sprake van sneller inbranden. Bij het berekenen van de vereiste dikte van het hout moet je hier rekening mee houden. Men werkt aan een wijziging van de Eurocode waarin onder meer dit onderdeel beter wordt opgenomen. Gaat het om details die zijn gebaseerd op brandproeven? Dan speelt dit uiteraard niet, omdat ook tijdens de brandproef het delamineren kan optreden.

Een ander lastig punt van de Eurocode en van testrapporten is dat ze meestal uitgaan van tweedimensionale details. Figuur 2 toont een wandopbouw van dragende CLT-wand en gipsvezelbeplating. Afhankelijk van de CLT-dikte en de belasting, kun je met deze opbouw 90 of zelfs 120 minuten brandwerendheid behalen. Deze brandwerendheid is bepaald met behulp van een brandproef.

De vloer zelf is voldoende brandwerend met de aangegeven beplating. Ook lopen de platen voldoende ver door, zodat er genoeg dekking is op de plek van de knoop. Als je de platen namelijk precies tot in de hoek zou aanbrengen dan zal hier bij brand snel een naad ontstaan waardoor de vlammen achter de beplating kunnen komen. In de figuur zie je dat de vloerdelen en wanden aan elkaar bevestigd zijn met schroeven. Deze schroeven zijn essentieel voor de stabiliteit en sterkte van de constructie en moeten dus ook tegen brand worden beschermd. Dit kan door het toepassen van de brandwerende beplating. De schroeven moet je dan achter de beplating aanbrengen. Dat is makkelijker als je de platen later aanbrengt, maar in veel gevallen worden dit soort constructies juist toegepast in bijna kant-en-klare modules. De schroeven worden dan juist op de bouwplaats aangebracht. Dat betekent dat een deel van de beplating alsnog op de bouw moet worden aangebracht.

In figuur 4 zie je een andere opbouw, met CLT-liggers in plaats van dragende CLT-wanden. De woningscheidende wanden bestaan uit HSB. Deze HSB-wanden hoeven slechts een brandwerendheid te hebben van 60 minuten, terwijl de liggers vaak 90 of zelfs 120 minuten brandwerend moeten zijn. Dit omdat ze – in tegenstelling tot de wanden – onderdeel zijn van de draagconstructie. De liggers worden aan de woningzijde deels beschermd door gipsvezelbeplating, maar niet overal. Op die plekken zullen de liggers dus inbranden. Dat is geen probleem, zolang de liggers – na het wegbranden van het hout – nog voldoende dikte hebben om de belasting te kunnen dragen. Uiteindelijk zal de gipsvezelbeplating onder de plafonds ook wegvallen en zal de ligger ook aan de zijkant gaan inbranden. Na ongeveer 30 minuten zal een deel van de HSB-wand wegvallen en kan het vuur ook in de spouw tussen de units terechtkomen. Dat betekent dat de ligger ook aan die zijde kan gaan inbranden. Het resultaat? Een ligger die aan drie kanten kan inbranden. Als je wilt voorkomen dat de afmetingen van de ligger te groot worden, heb je hier dus extra bescherming nodig.

Dit geldt ook voor de staalconstructie. In dit geval worden de vloeren en liggers met elkaar verbonden via metalen hoeklijnen en staven. Deze worden deels beschermd door het hout, maar een deel komt na verloop van tijd ook bloot te liggen. Daardoor verliest het zijn sterkte bij onvoldoende bescherming. Is het aanbrengen van brandwerende platen in de spouw een oplossing? Nee, want je kunt de spouw niet goed bereiken tijdens de bouw. Je kunt de spouw beter vullen met steenwol. Sowieso adviseren wij altijd om de spouw brandwerend dicht te zetten. In dit geval is het echter ook essentieel!