26 augustus 2024

Afstudeeronderzoek ‘Klimaatadaptatie in het stationsgebied van Utrecht – politieke instrumenten en implementatie’

Klimaatadaptatie wordt steeds belangrijker in stedelijke gebieden, vooral door de toenemende impact van klimaatverandering. Gemeenten, projectontwikkelaars en andere belanghebbenden staan voor de uitdaging om steden zoals Utrecht weerbaarder te maken tegen klimaatgerelateerde risico’s. Bij LBP|SIGHT zien we daarom een toenemende vraag naar de mogelijkheden en implementatie van klimaatadaptatie. Maar hoe pak je dit aan, en welke rol spelen politieke instrumenten en belanghebbenden hierbij?

Tijdens zijn afstudeerstage bij LBP|SIGHT heeft Dylion Meulman, student Built Environment aan de BUas, deze vraag onderzocht. Onder begeleiding van Paul van der Vleuten, adviseur op het gebied van ruimtelijke ordening en milieu, richtte Dylion zijn onderzoek op de inzet van politieke instrumenten binnen de Omgevingswet en de betrokkenheid van diverse stakeholders. Zijn afstudeerscriptie, getiteld ‘Klimaatadaptatie in het stationsgebied van Utrecht – politieke instrumenten en implementatie’, biedt waardevolle inzichten voor zowel beleid als praktijk.

Afstudeeronderzoek klimaatadaptatie

MEER WETEN?
Neem contact op met een van onze adviseurs.

De invloed van politieke instrumenten op klimaatadaptatie

Dylion vertelt: “Mijn onderzoek richtte zich op de vraag hoe verschillende politieke instrumenten en belanghebbenden een rol spelen in het ontwikkelen en implementeren van klimaatadaptatiemaatregelen in het stationsgebied van Utrecht. Hierbij heb ik gebruikgemaakt van een casestudy rond het Utrechtse stationsgebied en verschillende belanghebbenden, waaronder de gemeente, provincie, het waterschap, landschapsontwerpers en projectontwikkelaars, geïnterviewd om hun visie en rol in het proces te onderzoeken.”

Een belangrijk aspect van zijn onderzoek was de analyse van het omgevingsprogramma als instrument binnen de Omgevingswet. Het omgevingsprogramma biedt gemeenten een beleidsmatig kader waarmee ze integraal kunnen werken aan complexe thema’s zoals klimaatadaptatie. “Gemeenten zijn de kartrekkers in dit proces. Zij hebben niet alleen een adviserende rol, maar zijn ook verantwoordelijk voor de uitvoering van maatregelen in de openbare ruimte,” legt Dylion uit. “Groenvoorzieningen en vegetatie spelen een sleutelrol in de klimaatadaptatie van stedelijke gebieden, hoewel er nog veel onzekerheden zijn over de effecten van klimaatverandering, wat de prioritering van maatregelen bemoeilijkt.” Als je deze conclusies toepast op de politieke instrumenten, wordt duidelijk dat de Omgevingswet gemeenten de mogelijkheid biedt om, indien nodig, klimaatadaptatie te bevorderen door middel van een omgevingsprogramma. Dit programma biedt namelijk een gebiedsspecifieke, gedetailleerde regeling en een stappenplan om een specifiek probleem aan te pakken.

Effectieve implementatie en evaluatie

Het onderzoek benadrukt niet alleen het belang van het juiste gebruik van politieke instrumenten zoals het omgevingsprogramma, maar ook de noodzaak van continue evaluatie en monitoring van de maatregelen. “Het is essentieel om maatregelen regelmatig te evalueren en te monitoren, zodat deze geoptimaliseerd kunnen worden voor zowel huidige als toekomstige projecten” stelt Dylion. Hij wijst er tevens op dat de onzekerheden rondom de effecten van klimaatverandering het hinderen om klimaatadaptatie te prioriteren.

Aanbevelingen voor een duurzame toekomst

Dylion is optimistisch over de toekomst van klimaatadaptatie, vooral omdat het onderwerp steeds vaker op de agenda van beleidsmakers verschijnt. Toch zijn er nog belangrijke stappen te zetten, vooral op het gebied van wetgeving en de betrokkenheid van alle partijen. In zijn aanbevelingen pleit hij voor een meer geïntegreerde aanpak van klimaatadaptatie, waarbij functies slim worden gecombineerd en er meer aandacht is voor het monitoren van de resultaten.

Toegevoegde waarde voor LBP|SIGHT

Het afstudeeronderzoek van Dylion Meulman is voor LBP|SIGHT van toegevoegde waarde. Afstudeerbegeleider Paul van der Vleuten legt uit waarom: “Met dit onderzoek hebben we inzicht in de maatregelen die het leefklimaat in hoogstedelijk gebied kunnen verbeteren. Er zijn al goede tools om te beoordelen. Klimaatadaptatie staat nog wel in de kinderschoenen; het heeft nog geen volwaardige plek in het gemeentelijk beleid, resultaten worden nog niet geëvalueerd en ook de financiering is niet uitgewerkt. We weten nu in elk geval waar we staan en welke stimulans nodig is.”

Wil je meer weten over het onderzoek van Dylion? Download dan zijn afstudeerscriptie: Klimaatadaptatie in het stationsgebied van Utrecht – politieke instrumenten en implementatie.

Medewerkers (1)

Adviseur Paul  van der Vleuten
Paul
van der Vleuten
Adviseur milieu en omgevingsrecht, vennoot