Samen werken aan een veilige, gezonde en duurzame leefomgeving?
- BezoekadresKelvinbaan 40 (2e etage), 3439 MT Nieuwegein
- PostadresPostbus 1475, 3430 BL Nieuwegein
- Telefoon030-2311377
- E-mailinfo@lbpsight.nl
8 mei 2025
Onderzoek effect luchtvaartemissies op luchtkwaliteit en gezondheid
In 2023 liet het Ministerie van Infrastructuur een aantal onderzoeken uitvoeren naar het effect van luchtvaart op de luchtkwaliteit rondom vliegvelden. In opdracht van het ministerie beoordeelde LBP|SIGHT – als onderdeel van een expertgroep – deze rapporten. Wat blijkt? Op basis van de rapporten kan geen uitspraak worden gedaan over de risico’s van luchtvaartemissies voor de volksgezondheid.
Dirk-Jan Simons, adviseur duurzaamheid en milieu, vertelt: “De expertgroep bestaat uit experts van de TU Delft en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), en emeritus professor Fulco van der Veen van de Maatschappelijke Raad Schiphol. Het ministerie heeft ons gevraagd om de eerdere rapporten te beoordelen, zodat het een goede afweging kan maken in beleidsmaatregelen voor het verminderen van luchtvaartemissies.”
Beoordeling van zes rapporten
In totaal beoordeelde de expertgroep zes rapporten. Dirk-Jan: “In de rapporten worden vier thema’s behandeld. De emissies van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) op Nederlandse luchthavens, de bijdrage van de luchtvaart aan ZZS-concentraties op en rond luchthavens, de relatieve en absolute bijdrage van luchtvaart aan de lokale luchtkwaliteit en de effecten van vlootontwikkeling op de emissies van de luchtvaart.”
Uitkomsten onderzoek
De expertgroep concludeert dat het ministerie op basis van de rapporten geen uitspraak kan doen over de risico’s van luchtvaartemissies voor de volksgezondheid. Dirk-Jan: “Dit komt onder andere omdat een systematische literatuurstudie ontbreekt. De rapporten zijn gebaseerd op verschillende onderzoeken, die elk voortborduren op eerder onvolledig onderzoek. Een gecoördineerde, programmatische aanpak – met samenhang tussen de onderzoeken, een overkoepelende onderzoeksvraag en duidelijke hypotheses – ontbrak, maar is voor deze materie wel noodzakelijk.”
Ook was de selectie van vervuilende stoffen en bronnen in de rapporten niet eenduidig of volledig. “Het is niet duidelijk waarom sommige stoffen wel of niet zijn meegenomen. Zo is er bijvoorbeeld niet gekeken naar ultrafine particles (UFP) en niet-vluchtige polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK). Van die stoffen weten we dat ze een belangrijke relatie hebben met gezondheidseffecten,” aldus Dirk-Jan. “Hetzelfde geldt voor de keuze voor vervuilende bronnen. In de rapporten wordt gekeken naar de uitstoot van alleen straalvliegtuigen voor burgerluchtvaart, maar niet naar de luchthaven als geheel. Denk aan apparatuur en activiteiten op de grond, wegverkeer van en naar het vliegveld, maar ook defensieluchtvaart.”
Conclusie: programmatisch onderzoek noodzakelijk
De expertgroep adviseert Minister van Infrastructuur en Waterstaat Barry Madlener om een programmatische aanpak te hanteren in het onderzoek naar de relatie tussen luchtvaart, luchtkwaliteit en gezondheid. “Dat betekent betere onderzoeksvragen definiëren, studies bij kennisinstituten coördineren en vooraf een expertgroep opzetten om mee te denken over een goede onderzoeksopzet”, aldus Dirk-Jan.
Het hele rapport van de expertgroep is hier te lezen. De Kamerbrief van 25 april 2025 naar aanleiding van het onderzoek is hier te lezen.