Samen werken aan een veilige, gezonde en duurzame leefomgeving?
- BezoekadresKelvinbaan 40 (2e etage), 3439 MT Nieuwegein
- PostadresPostbus 1475, 3430 BL Nieuwegein
- Telefoon030-2311377
- E-mailinfo@lbpsight.nl
12 maart 2025
Onderzoek naar de milieu-impact van materiaalgebruik bij innovatiesubsidieprojecten
TKI Urban Energy ondersteunt bedrijven en kennisinstellingen bij de ontwikkeling van energie-innovaties voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Dit gebeurt door het opstellen van innovatieprogramma’s rond verschillende thema’s. Tot voor kort lag de focus daarbij vooral op energie – zowel op het verbruik als op de opwekking ervan. De milieu-impact van materiaalgebruik werd daarbij echter nog niet bewust meegenomen.
In opdracht van TKI Urban Energy en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) voerden wij een uitgebreide studie uit om de integrale milieuprestatie van innovatieve producten in kaart te brengen. Het doel van dit onderzoek was om inzicht te verkrijgen in de milieuprestatie van ontwikkelde projecten. Zodat de bevindingen in de toekomst kunnen worden meegenomen in innovatiesubsidieaanvragen. Op deze manier kan de milieuprestatie van toekomstig ontworpen producten verder worden geoptimaliseerd.
Benthe Vermaas, adviseur duurzaamheid, voerde dit onderzoek uit en licht in een door TKI geproduceerde video, samen met twee andere partijen, toe waarom een integrale benadering van duurzaamheid belangrijk is. Benthe legt vooral uit wat de noodzaak is – het “waarom” van verduurzaming – hoe dit is bepaald en op welke manier ernaar is gekeken.
Het belang van een levenscyclusanalyse
Om de milieu-impact van innovaties goed in kaart te brengen, werd er een levenscyclusanalyse (LCA) uitgevoerd. Dit is een methode om de milieuprestatie van een product, proces of systeem over de gehele levenscyclus te bepalen. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar het gebruik, bijvoorbeeld het energieverbruik, maar ook naar de productie, het transport en de afvalverwerking.
Benthe: “Voor dit onderzoek hebben we gekeken naar manieren om de innovatiesubsidieprojecten duurzamer te maken. De focus lag daarbij op het verlagen van de milieu-impact van de ontwikkelde producten, een belangrijk aspect voor veel producten in de bouwsector.”
Milieu-impact in beeld met een LCA
Wanneer producenten een LCA uitvoeren voor hun product, kan deze in de Nationale Milieudatabase (NMD) worden opgenomen. Dit biedt niet alleen informatie over de milieu-impact, maar maakt het product ook geschikt voor een MPG-berekening. Bij de MPG-berekening is het belangrijk dat de milieuprestatie zo laag mogelijk is, zodat het product bijdraagt aan de verduurzaming van gebouwen.
Benthe: “Met een LCA analyseren we alle materiaal- en energiestromen en bepalen we de impact van elk onderdeel. Een essentieel onderdeel hiervan is de zwaartepuntanalyse, waarmee we de grootste milieueffecten in kaart brengen. Hiermee identificeren we letterlijk de ‘zwaartepunten’: de onderdelen met de hoogste impact. Dit zijn dan ook de focuspunten voor verbetering.”
De twee partijen die in de video aan bod komen, zijn Calosol Warmtewingevel en Airofill Supreme Insulation. Beide bedrijven hebben dankzij de LCA verbeterpunten geïdentificeerd. Airofill zoekt bijvoorbeeld naar duurzamere productiemethoden van de grondstoffen en mogelijke recyclingopties aan het einde van de levenscyclus. Bij Calosol wordt een mogelijke reductie in milieu-impact onderzocht door de toepassing van alternatieve materialen voor de productie van de warmtewingevel.
Benthe: “De eerste LCA liet zien dat de mate van recycling na de levensduur van Airofill een grote invloed heeft op de milieuprestatie, en dat bij Calosol de aluminium gevel een grote impact heeft. We kijken nu samen met de bedrijven hoe we de productie kunnen verbeteren en de impact verder kunnen verminderen.”
Hoe de LCA leidde tot verbeteringen in de producten en subsidiebeoordeling
In het onderzoek werden zeven verschillende ontwikkelde producten geanalyseerd, waaronder de producten van de twee partijen die, samen met Benthe, in de video te zien zijn. De impact van materiaalgebruik en energieverbruik werd bepaald en vergeleken met dat van de huidige producten die beschikbaar zijn op de markt.
De resultaten van het rapport gaven TKI Urban Energy duidelijke inzichten voor het aanpassen van de innovatiesubsidiecriteria. De bevindingen werden gebruikt om advies te geven over hoe TKI Urban Energy in de subsidieaanvraag eisen kan stellen, zodat toekomstige projecten over het geheel duurzamer worden. Zo wordt naast het energieverbruik nu ook de milieu-impact van materialen meegenomen in de beoordeling.
Project in beeld: aandacht voor duurzaamheid
Ook de materialen die nodig zijn voor verduurzaming hebben een zekere milieu-impact. Wat gebeurt er wanneer je een levenscyclusanalyse toepast op een innovatieproject en de milieuprestatie van een energie-innovatie onderzoekt? Wat betekent dit voor de kansen en uitdagingen op het gebied van circulariteit en duurzaamheid?
Met deze vragen als basis ontwikkelde TKI Urban Energy een video om meer aandacht te vragen voor de milieuprestatie van verduurzamingsoplossingen. De focus ligt hierbij op de duurzaamheid van de oplossingen, zodat onder andere ontwikkelaars worden aangemoedigd om ook de materiaalkant te onderzoeken en de impact van gebruikte materialen mee te wegen in hun innovaties.