De Meelfabriek, Leiden

Advies voor herontwikkeling van een historische meelfabriek

De herontwikkeling van de historische Meelfabriek in Leiden is een uniek project waarin wonen, werken en recreëren duurzaam worden gecombineerd. LBP|SIGHT werd als adviesbureau ingeschakeld om de uitdagingen aan te pakken die komen kijken bij de herontwikkeling van bestaande bouw en de integratie van nieuwbouw binnen dit grootschalige project. Want hoe ga je om met het behoud van monumentale panden en tegelijkertijd met de behoefte aan moderne voorzieningen?

In een eerdere fase was ons team van adviseurs al gevraagd door de aannemer en bouwer, Van der Wiel Bouw uit Noordwijk, voor de transformatie van twee prominente onderdelen van het complex: het Molengebouw en het Riffellokaal. Ook gaven we advies voor het nieuwbouwgedeelte van de Singeltoren aan de Oosterkerkstraat.

Vanwege de omvang van het project zijn we ook gevraagd om advies te geven voor de verdere herontwikkeling voor de tweede en derde fase, het oostelijke deel van het terrein. Dit omvat de Silotoren, het Silogebouw, de Schoonmakerij, het Ketelhuis en het Meelpakhuis.

Overview - Studio Akkerhuis Architecture

MEER WETEN OVER DIT PROJECT?
Neem contact op met een van onze adviseurs.

Contact

Maatwerkadvisering voor behoud van monumentale waarde

Bij de aanpak van dit monumentale complex lag de nadruk op het behouden van bestaande structuren, terwijl er tegelijkertijd de wens was om de duurzaamheid en bruikbaarheid van het complex te vergroten. De monumentale status stelde strikte eisen aan de bouw, wat vroeg om maatwerkadvies en nauwe samenwerking met de opdrachtgever, de architect, de constructeur en de installatie-adviseur.

Onze aanpak als advies- en ingenieursbureau

Op het gebied van bouwakoestiek, bouwfysica en brandveiligheid hebben we Van der Wiel Bouw begeleid in de ontwerpfase en zetten we deze begeleiding door in de uitvoeringsfase. Transparantie over de plannen en nauw contact met alle betrokken partijen waren hierbij erg belangrijk. Veel aspecten hangen met elkaar samen. Hiervoor is maatwerkadvies essentieel, waarbij gericht is om de monumentale delen te behouden en tegelijk het geheel toekomstbestendig te maken.

Akoestisch advies voor moderne appartementen

De integratie van moderne woon- en werkruimten bracht verschillende uitdagingen met zich mee, met name het behoud van bestaande houten en betonnen (toog)vloeren, die naar huidige maatstaven onvoldoende geluidisolatie tussen de nieuwe woningen bieden. In overleg met alle partijen zijn maatregelen ontworpen om de geluidsisolatie te verhogen, zoals een verend opgelegde dekvloer en een geluidsisolerend plafond, waarbij zo min mogelijk wordt ingeleverd op de verdiepingshoogte, maar tegelijkertijd ruimte biedt voor het wegwerken van installaties en daar waar mogelijk bestaande constructies in het zicht kunnen blijven.

De geluidsisolatie van het Molengebouw en het Riffellokaal, beide rijksmonumenten getransformeerd naar luxe appartementencomplexen, was specifiek uitdagend vanwege de zichtbaarheid van de staalconstructie en de grote openingen tussen de verdiepingen. Bij geluidmetingen is het normaal om in één ruimte geluid te produceren en in een andere ruimte te meten wat daarvan overblijft. In dit geval was dat niet mogelijk, waardoor een alternatieve aanpak nodig was. Door de staalconstructie aan het trillen te brengen, is via trillingmetingen vastgesteld hoe deze bijdraagt aan de geluidsisolatie, wat inzicht gaf in de te verwachten geluidniveaus.

Duurzame oplossingen voor een industrieel monument

Het gehele complex, dat de naam De Meelfabriek draagt, heeft een industrieel karakter. Een groot deel van de draagconstructie is zichtbaar aan de buitenkant, zowel bij de bestaande bouwdelen als bij het nieuwbouwdeel, dat uit beton is opgebouwd. Dit vroeg om inventieve oplossing ter voorkoming van overlast door koudebruggen. Een koudebrug is een overgang van een goed geïsoleerd naar een slecht geïsoleerd gebied in een gebouw. Zo is er voor de doorlopende constructies van buiten naar binnen, die niet te vermijden zijn, een speciale thermische voorziening ontworpen om aan de hedendaagse eisen te voldoen.

Het waarborgen van daglichttoetreding in de woningen en het voldoen aan de energieprestatie-eisen waren belangrijke aspecten van dit project. Dit vroeg om een balans tussen de (on)mogelijkheden die voortvloeiden uit de monumentale status en de wensen van de opdrachtgever en de architect. Het behoud van bepaalde materialen in het gebouw of het zichtbaar houden ervan had bijvoorbeeld directe invloed op de thermische isolatie en daarmee op de energieprestatie, wat een uitdaging vormde om toch aan de eisen te voldoen.

De Meelfabriek - Studio Akkerhuis Architecture

Advies voor een veilig vluchtconcept

Bij herontwikkelingen van bestaande gebouwen is het doorgaans ingewikkelder om een veilig vluchtconcept te ontwerpen, omdat men gebonden is aan het bestaande casco. Dit beperkt de mogelijkheden en maakt het noodzakelijk om zorgvuldig te puzzelen om de veiligheid van het gebouw na herontwikkeling te waarborgen.

Bij nieuwbouwwoningen ligt de eis op het creëren van minimaal twee vluchtwegen. In een bestaand gebouw is er echter soms maar één trappenhuis aanwezig, waardoor er maar één vluchtroute is. Dit was ook het geval bij dit project in de bestaande gebouwen. In de delen van het gebouw waar er maar één vluchtroute was, is geadviseerd om sprinklerinstallaties toe te voegen. Dit biedt een veilig alternatief voor het ontbreken van een extra vluchtroute. Deze oplossing is ook in de nieuwbouw doorgevoerd: door toevoeging van sprinklerinstallaties kon hier ook ontworpen worden met één vluchtweg waardoor het vloeroppervlak voor bewoning ruimer en meer flexibel in te delen is.

Render De Meelfabriek - Studio Akkerhuis Architecture

Over De Meelfabriek

De Meelfabriek is een industrieel complex dat bestaat uit tien rijksmonumenten en vier nieuwbouwpanden, gelegen op de hoek van de Oosterkerkstraat en de Zijlsingel in de Nederlandse stad Leiden. De voormalige meelfabriek ‘De Sleutels’ sloot haar deuren in 1988. De transformatie van het complex is onderverdeeld in twaalf deelprojecten, verdeeld over drie fasen. Het totale complex, De Meelfabriek, wordt volgens de gemeente Leiden ‘een veelbelovende impuls voor de stad, waar verschillende functies samenkomen.’

Betrokken partijen