Een verbetering van het gebouwencomplex van De Raad van State was dringend noodzakelijk. Zowel de renovatie van oude, monumentale panden tot moderne kantoren, als de integratie van de oudbouw met de nieuwbouw zorgden voor een groot aantal zeer complexe technische uitdagingen op het gebied van brandveiligheid, bouwfysica, akoestiek en duurzaamheid.
Verbetering huisvesting
De Raad van State is gevestigd in de binnenstad van Den Haag. Het gebouwencomplex was een combinatie van monumenten en ‘nieuwbouw’ uit de jaren 70. In nauw overleg met Monumentenzorg is in 2002 besloten tot gedeeltelijke nieuwbouw en renovatie: een project van in totaal 31.000 m2 verdeeld over twee fasen.
De renovatie van oude, monumentale panden tot moderne kantoren en de integratie van de oudbouw met de nieuwbouw zorgden voor een groot aantal zeer complexe technische uitdagingen. Met name op het gebied van brandveiligheid, bouwfysica, akoestiek en duurzaamheid.
Multifunctioneel gebouw
In het gebouw zijn rechtszalen en kantoorfuncties gehuisvest. Ook de nodige horecafuncties. Daarnaast vinden in de diverse zalen ook regelmatig bijzondere bijeenkomsten plaats.
De Gotische zaal en balzaal worden niet alleen gebruikt als zittingzaal, maar ook als concertzaal, voor lezingen, diners en andere bijeenkomsten. De parkeergarage onder het complex heeft een openbare functie.
Stedenbouwkundige inbedding
Het gebouw ligt in het centrum van Den Haag. Dit heeft de nodige uitdagingen opgeleverd:
- bouwlawaai
- logistieke stromen bouwverkeer
- bovenleiding van de tramwaren bevestigd aan de gevels die zijn gesloopt en weer opnieuw zijn opgebouwd)
Publieke, semipublieke en niet-publieke ruimten
Het gebouw kent publieke, semipublieke en niet-publieke ruimten. De aard van het gebouw brengt met zich mee dat er een hoog beveiligingsniveau aanwezig moest zijn (koninklijk bezoek). Dit had grote gevolgen voor de scheidingen tussen de verschillende gebieden en de logistiek stromen. Dit vormde vaak weer een spanningsveld met eisen ten aanzien van brandveiligheid (vluchten).
Complexe logistiek
Het complex is een aaneenschakeling van monumentale panden. Daartussen en tegenaan is de nodige nieuwbouw gerealiseerd. Een doel van de nieuwbouw was om de bestaande slechte logistiek te verhelpen. Door een helder ontwerp en slimme oplossingen is dat zeer goed gelukt.
Een andere uitdaging was de verschillende logistieke stromen (publieke, semipublieke en niet publiek) adequaat van elkaar te scheiden zonder dat hiermee de helderheid van de routes wordt aangetast. Hierbij moest rekening worden gehouden dat de aard van een gebied kan wijzigen in de tijd (publiek gebied overdag wordt semipubliek of niet-publiek ’s avonds).
Nieuwbouw
Een groot deel van de opgave was nieuwbouw (herbouw van het pand Sleeswijk en de achterzijde van de panden aan de Oranjestraat).
Flexibiliteit
De nieuwbouw is maximaal flexibel opgezet waarbij ook verschillende kantoorconcepten zijn gerealiseerd: cellenkantoren en kantoorlandschappen. Maar, ook de monumentale panden zijn meer flexibel geworden door her en der passende ingrepen te doen in de monumenten. Met name ook de aansluitgebieden tussen monumenten en nieuwbouw. Een verdere uitbreiding is niet voorzien en ook niet eenvoudig mogelijk als gevolg van de stedenbouwkundige situatie.
Duurzaamheid
Duurzaamheid stond hoog in het vaandel bij de ontwerpopgave. Aandacht is gegeven aan met name energiebesparing in de monumenten (isolatie van daken, gevels, vloeren en ramen) met respect voor het monument. Verder is voor het installatieconcept gekozen voor een WKO-oplossing in combinatie met lage-temperatuurverwarming en hoge-temperatuurkoeling. Uiteraard is ook energiezuinige verlichting met daglichtregeling / aanwezigheidsdetectie toegepast.
Veel aandacht is besteed aan het realiseren van een gezond binnenklimaat. Met name in de bestaande situatie waren veel warmteklachten in de zomersituatie. Deze problemen zijn ondervangen door op een effectieve wijze zonwering toe te passen. Uiteraard in combinatie met de gerealiseerde klimaatinstallaties.
Verder is zoveel mogelijk van de bestaande gebouwen hergebruikt (onder andere het gehele betonskelet van het Sleeuswijkgebouw). Voor de gebouwen zijn ook GreenCalc+- berekeningen gemaakt.
Functies van het gebouw
- Overheid
- Rechtszalen
- Kantoorfuncties
Opdrachtgever: Rijksgebouwendienst
Architect: Merkx + Girod Architecten bv
Beeldmateriaal: Merkx + Girod Architecten bv en LBP|SIGHT