Samen werken aan een veilige, gezonde en duurzame leefomgeving?
- BezoekadresKelvinbaan 40 (2e etage), 3439 MT Nieuwegein
- PostadresPostbus 1475, 3430 BL Nieuwegein
- Telefoon030-2311377
- E-mailinfo@lbpsight.nl
Dit interview verscheen eerder op de website van BoerenBusiness.
10 juli 2018
Wat is er precies mis met het pachtbeleid?
De Federatie Particulier Grondbezit (FPG) heeft bij minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) laten merken dat er onvrede is over de verlaagde pachtnormen. Volgens hen leiden deze normen, in combinatie met fiscale druk, tot het faillissement van het huidige pachtbeleid. Tijd voor uitleg van Paul Kindt, bestuurslid bij de FPG.
Kindt vindt dat een verandering van beleid noodzakelijk is. Het uitgangspunt van het beleid zou moeten zijn dat verpachters en pachters in staat gesteld worden om zélf afspraken te maken, zodanig dat beide partijen tevreden zijn.
De FPG heeft haar ongenoegen over de over de nieuwe pachtnormen duidelijk geuit, waarom?
“Onze kritiek moet geplaatst worden in het algehele ongenoegen van verpachters. Door de rits aan beperkende juridische voorwaarden staat reguliere pacht al jaren onder druk. Het continuatierecht (ook verlengingsrecht genoemd), voorkeursrecht, indeplaatsstellingsrecht en de pachtprijstoets maken dat verpachters de huidige reguliere pachtvorm als onaantrekkelijk beschouwen. Ook missen verpachters bewegingsvrijheid om, ten aanzien van biodiversiteit en bodemvruchtbaarheid, voorwaarden te kunnen stellen.”
“De directe aanleiding van het ongenoegen is de forse daling van de pachtnormen (het tweede jaar op rij) en de combinatie met een verhoging van de belastingdruk. Die verlaagde pachtnormen maken extra duidelijk dat (ook vanwege financiële redenen) het huidige pachtstelsel volstrekt achterhaald is. Net als vorig jaar zijn de dalingen ook dit jaar weer fors (tot een min van wel 44%). Een redelijk rendement voor de verpachter raakt bij reguliere pacht steeds verder uit het zicht. Wij hebben met het oog daarop berekeningen uitgevoerd en die maken pijnlijk duidelijk dat er inmiddels sprake is van een negatief rendement.”
Boeren zijn over het algemeen blij met de lage pachtprijs, en in sommige gevallen was de verlaging hard nodig. Hoe denkt de FPG daarover?
“De pachter en verpachter hebben elkaar hard nodig, maar wat we nu zien is dat een redelijk rendement voor de verpachter uit het zicht raakt. Dat is geen houdbare situatie, ook niet voor de pachter. Niet voor niets benadrukte minister Schouten dat een verpachter (bij het aangaan van langlopende pacht) een daarop afgestemd rendement zal willen behalen.”
Een van de problemen is de hoge fiscale druk. De vermogensrendementsheffing gaat omhoog naar ruim 5%, hoe zit dat precies?
“De Belastingdienst baseert de vermogensrendementsheffing sinds 2017 op een fictief rendement. Daarbij gaat de Belastingdienst vanaf belastingjaar 2017 uit van een rendement van 5,39% voor alle vermogensbestanddelen. Dat forfaitaire rendement staat niet in relatie tot het werkelijke rendement, wat behaald wordt wettelijk vastgelegde pachtnormen. Dit is een onhoudbare situatie. Dit heeft terecht tot Kamervragen geleid.”
Een ander probleem is dat de waardering van verpachte grond, met een niet-eindige pacht, wordt verhoogd van 50% naar 60% van de normwaarde van onverpachte grond. Wat vindt de FPG hiervan?
“De waarde van de verpachte grond is lager dan die van vrije grond. Bij het aangaan van reguliere pacht vindt een waardevermindering plaats. Dit is door de fiscus vertaald in de zogenaamde normwaarde. De Belastingdienst wil deze aanpassen van 50% naar 60% van de vrije waarde. Vorig jaar hebben we dit nog weten te keren, maar de verwachting is dat de Belastingdienst dit opnieuw zal voorstellen. Wij zijn het daarmee pertinent oneens en wijzen daarbij op onderliggende cijfers die zo’n voorstel niet rechtvaardigen.”
De vermogensrendementsheffing, de normwaarde en de lagere pachtnormen kunnen tot een negatief rendement leiden. Hoe negatief is dit rendement voor de verpachter?
“Onzes inziens zou geen enkele verpachter een negatief rendement voor lief moeten nemen. Wij hebben berekend dat het verlies (met de huidige pachtnormen) in het Zuidelijk veehouderijgebied kan oplopen van een min van €5 per hectare in de tweede schijf van box 3, tot een verlies van €101 per hectare in de derde schijf.”
Na het zomerreces wil Schouten de Kamer informeren over een herziening van het pachtstelsel, wat wil u in dit nieuwe pachtstelsel opnemen?
“Voor ons is de ideale pachtvorm, de pachtvorm waar de pachter en verpachter zélf afspraken maken, zodanig dat beide partijen tevreden zijn. De nieuwe pachtvormen die Spelderholt voorstelt, zijn daar zeker geschikt voor en dragen de goedkeuring van diverse partijen. Wij hopen ook op steun van NAJK en de Bond van Landpachters en Eigen Grondgebruikers (BLHB).”
Volgens dit nieuwe stelsel verdwijnt de reguliere pacht. Hier staan jullie positief tegenover, omdat met deze vorm de invloed op de grond verloren gaat. Vanouds werd er ook op de lange termijn gepacht, waarom moet dat nu veranderen?
“Ook de verpachters hebben behoefte aan langdurende afspraken. Om langjarige pacht te behouden, vinden we het tijd dat de voorstellen van Spelderholt (voor alternatieve langjarige pachtvormen) worden omgezet in wetgeving. Het gaat dan onder meer om een nieuwe vorm, de loopbaanpacht. Dit is een alternatief voor de huidige reguliere pacht, die niet meer van deze tijd is en waarvoor niet of nauwelijks reguliere pachtcontracten worden aangegaan.”
“In tegenstelling tot het afnemende areaal van de reguliere pacht, groeit het areaal geliberaliseerde pacht en erfpacht. De verpachters wensen daarbij voor een lange periode afspraken te maken. Dat sluit ook aan bij de behoefte van de pachter, die zekerheid wenst over zijn grondgebruiksrechten. Dan kan hij namelijk ondernemen en investeren in de toekomst van het bedrijf. Zo is bij een langdurende pachtrelatie sprake van een gedeeld belang en een gedeelde toekomst.”
Verandering beleid is noodzakelijk
“De afname van langetermijnovereenkomsten staat in schril contrast met de te verwachten toenemende financieringsbehoefte van de agrarische sector. Daarnaast werkt deze afname de gewenste versterking van de grondgebonden landbouw en mogelijkheden voor gezonde bedrijfsoverdracht tegen. Een verandering van het beleid is daarom absoluut noodzakelijk.”
Wat vindt de FPG van de stijgende grondprijzen, in relatie tot de pachtprijs?
“De stijgende grondprijzen leiden tot hogere belastingafdracht voor de verpachter. Op zichzelf staand zijn stijgende grondprijzen voor de verpachters, waaronder landgoedeigenaren, niet relevant, omdat in de regel verkoop niet het doel is. Er is een langetermijncommitment, met de ambitie om het verpachte bezit over te dragen aan de volgende generatie.”
Kan het zo zijn dat je op den duur een situatie krijgt met onbetaalbare prijzen, en dat de boer dan in dienst gaat bij landeigenaren?
“Wij zien verpachten als een financieringsvorm, net zoals een lening bij de bank. Dit alternatief moeten we met z’n allen koesteren, zeker nu de banken steeds moeilijker doen om grond te financieren. Natuurlijk zal een boer het liefst met eigen grond werken, maar er kan ook behoefte zijn om meer grond bij de productie van het bedrijf te betrekken, zonder daar eigen vermogen voor nodig te hebben.”
Er is een onderzoek gaande door het LEI over Spelderholt. Wat is de voortgang?
“Naar een aantal deelaspecten van het akkoord wordt momenteel in opdracht van de minister onderzoek gedaan. De FPG heeft erop aangedrongen hier spoed achter te zetten. Zodra deze uitkomsten beschikbaar zijn gaat de FPG graag, samen met de andere ondertekenaars van het akkoord, het gesprek aan met de minister.”